وسواس وارسی کردن یا وسواس چک کردن از رایج‌ترین انواع وسواس است که افراد را همواره درگیر چک کردن و وارسی کردن چیزها می‌کند. برای مثال فرد مبتلا به این اختلال هیچ گاه نمی‌تواند از بسته بودن در منزل خود اطمینان پیدا کند و بارها آن را چک می‌کند. افرادی که وسواس وارسی کردن دارند، بارها و بارها موضوعی را وارسی می‌کنند اما همچنان استرس و اضطراب دارند. ممکن است از دیگران نیز برای اطمینان سؤال بپرسند و کمک بگیرند اما موفق به کاهش تنش و متوقف کردن افکار وسواسی خود نمی‌شوند.

درمان انواع وسواس به پیگیری مداوم و دریافت کمک‌های تخصصی از مشاوره کنترل استرس نیاز دارد اما پیش از آن لازم است علائم و نشانه‌های آن به دقت شناسایی شوند. در ادامه بیشتر درباره این نوع از وسواس صحبت خواهیم کرد پس همراه ما باشید. برای دریافت مشاوره در زمینه وسواس وارسی کردن یا وسواس چک کردن می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

منبع: وسواس وارسی کردن

وسواس وارسی کردن

وسواس وارسی کردن یکی از انواع اختلالات وسواسی می‌باشد که افراد مبتلا مدام افکار تکرار شونده را در مورد موضوع استرس‌آور در ذهن خود پرورش می‌دهند و تمام تلاش‌ آن‌ها برای سرکوب این افکار بی‌نتیجه باقی می‌ماند. در واقع هرچه بیشتر تلاش می‌کنند افکار وسواسی را از خود دور کنند بیشتر در این افکار غرق می‌شوند. در نتیجه وسواس فکری به وسواس عملی تبدیل می‌شود، به این صورت که فرد مبتلا مدام در ذهن خود فکری را پرورش می‌دهد و این فکر او را وادار می‌سازد تا موضوعی را بارها و بارها چک کند.

مدل‌های چک کردن در افراد مختلف به صورت چک کردن چندباره درب خودرو و منزل، شیر آب و گاز، رکعت های نماز، وسایل همراه (پول، کلید و گوشی تلفن) و… بروز پیدا می‌کند. 

مدل های تظاهر وسواس چک کردن

وسواس وارسی کردن به شکل های مختلفی در هر فرد ممکن است بروز یابد. اما جالب است بدانید که بیشتر کسانی که دچار وسواس وارسی کردن هستند به طور رایج رفتارهای زیر را مشابه یکدیگر انجام می‌دهند.

• چندین بار برای اطمینان از بسته بودن درب منزل یا خودرو برمی گردنند و یا همان لحظه که قفل کرده‌اند باز هم از بسته بودن آن اطمینان ندارند و آن را بارها چک می‌کنند
• بارهای برای آن که مطمئن شوند شیر آب یا گاز را بسته اند به آن سر زده و سعی در سفت کردن و یا بستن آن دارند.
• دائم در شمارش رکعت های نماز دچار تردید شده و ممکن است چندین بار نمازشان را بخوانند.
• گوشی موبایل، کیف پول و هر وسیله شخصی دیگرشان را ممکن است بارها چک کنند تا مبادا فراموش یا گم نمایند.

نشانه های ابتلا به وسواس وارسی کردن

طبیعی است که وسواس وارسی کردن  یا وسواس چک کردن با بروز نشانه های رفتاری زیادی همراه است که هم خود فرد و هم دیگران را مطلع می‌کند. این نشانه های در بیشتر موارد از اضطراب ناشی شده و حتی خود فرد را هم می‌آزاد. فرد مدام در ذهن خود مرور می‌کند که آیا موارد مختلف را بررسی کرده است یا نه! برخی از این نشانه های شامل موارد زیر می‌شوند.

ترس از اتفاقات ناخوشایند

ترس از ابتلا به بیماری در خود و اطرافیان

نگرانی از اینکه چیزی را فراموش کرده باشند

ترس از اشتباه کردن

البته این بروز این نشانه ها و همچنین شدت آنها بستگی به عوامل مختلفی دارد. برای مثال افراد در سنین مختلف به شکل های مختلفی این ترس و نگرانی را بروز می‌دهند.

علائم در سنین مختلف

برای مثال کودکان همواره نگران هستند که دیر به مدرسه نرسند و یا دچار کمالگرایی شده و معمولا دچار وسواس تمیزی می‌شوند. وسواس وارسی کردن در نوجوانان به شکل نیاز به وابستگی بروز می‌کند. گاهی نوجوانان به این دلیل از دیگران فاصله گرفته و حتی به طور مداوم پرسش های تکراری را مطرح کنند. در بزرگسالی این نشانه ها کامل شده و همچنین پایدار می‌شوند. در هر سنی که این اختلال تشخیص داده شود افراد باید بلافاصله برای درمان اقدام نمایند.

علل ابتلا به وسواس وارسی کردن

به طور کلی وسواس عبارت است از افکار و اعمالی که فرد نسبت به انجام آن‌ها احساس اجبار و اضطراب می‌کند. ریشه‌ بروز وسواس در انسان‌ها از دیدگاه‌ها و رویکردهای متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته‌است. در دیدگاه روانکاوانه متخصصان عقیده دارند وسواس در کودکی فرد ریشه دارد و از تثبیت کودک در مرحله مقعدی نشأت می‌گیرد.

از دیدگاه روانکاوی وسواس تبدیل یک فکر اضطرب‌آور به عمل یا فکری است که به فرد آرامش می‌دهد و اضطراب او را کم می‌کند اما این فرآیند تبدیل ناسالم بوده و اغلب نیز به نتیجه دائمی نمی‌انجامد. وسواس چک کردن بیشتر در افرادی دیده می‌شود که سابقه‌ ابتلا به اختلال وسواس وارسی کردن و یا اختلالات اضطرابی دیگر در بستگان و نزدیکان آن‌ها وجود داشته‌است. همچنین اغلب افراد مبتلا خانواده‌هایی داشته‌اند که نگرانی‌های بیش از حد و توام با بدبینی را تجربه کرده‌اند.

چرخه وسواس چک کردن

وسواس وارسی یا چک کردن به دلیل ماهیت بیمار گونی که دارد در صورتی که مورد پیگیری و درمان قرار نگیرد، بسیار پایدار خواهد بود و فرد را در چرخه‌ای تکرار شونده به دام خواهد انداخت که بیرون آمدن از آن دشوار است. چرخه‌ بیماری به صورتی است که ابتدا یک فکر، شک یا احساس نگرانی در مورد موضوعی خاص را در فرد مبتلا ایجاد می‌کند و او را رها نمی‌سازد مگر آن که به آن فکر عمل کند اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و فرد در یک چرخه گرفتار می‌گردد.

تبدیل شدن فکر وسواسی به عمل

همانطور که گفتیم فکر وسواسی فرد را وادار به عمل می‌کند. برای مثال ممکن است با خود فکر کنید که آیا درب منزل را بسته‌اید یا نه. در مرحله بعدی این فکر شما قدرتمندتر می‌شود به اندازه‌ای که اضطراب به سراغتان می‌آید. این اضطراب ترکیبی از احساسات مبهم و سردرگمی است که ترس شما را در مورد موضوع مورد نظر که در اینجا بسته بودن درب منزل است، تشدید می‌کند. پس از این مرحله احساس می‌کنید برای رهایی از این ترس و اضطراب نیاز به انجام کاری دارید.

مرحله‌ کاهش اضطراب در وسواس وارسی کردن

وسواس برای فرد مبتلا اضطراب و استرس زیادی را به همراه دارد به همین دلیل است که آن را در گروه اختلالات اضطرابی دسته‌بندی می‌کنند. در صورتی که افکار وسواس‌گونه و تکرار شونده‌ فرد به عمل تبدلی شوند، تا حدی احساس آرامش می‌کند و اضطرابش در این مرحله از بین می‌رود. در ادامه‌ مثال قبلی، احتمالا بعد از فکر کردن به بسته بودن یا نبودن درب منزل مجبور می‌شوید آن را چک کنید و پس از چک کردن احساس آرامش و راحتی خواهید داشت.

در اینجا به نظر می‌رسد بیماری خود با ایجاد یک فکر شروع می‌شود و خود نیز بهبود پیدا می‌کند اما نکته‌ای که وجود دارد این است که شما در سال اول بیماری ممکن است فقط دو بار درب منزل را چک کنید اما در سال‌های بعدی حتی با چهار بار چک کردن هم خیالتان راحت نمی‌شود و اضطرابتان کاهش نمی‌یابد. 

انواع وسواس چک کردن

وسواس وارسی کردن یا وسواس چک کردن شامل کارهای زیادی می‌شود. البته رعایت احتیاط همواره ضروری بوده و به معنی داشتن وسواس نیست. اما برخی از افراد در این مورد زیاده روی می‌کنند. چک کردن قفل ها، چک کردن شعله گاز، کلیدهای چراغ، وارسی بدنی، اشتباهات، شیرهای خانه، اشتباهات و… همگی از این موارد هستند.

پیامدهای وسواس وارسی کردن

قطعا ابتلا به اختلال وسواس وارسی کردن، و پیشروی آن تا سنین بالا عوارض جانبی زیادی را برای افراد ایجاد می‌کند. این افراد دچار بی اعتمادی به همه چیز شده و یا حتی روحیه کنترلگری پیدا می‌کنند. چنین افرادی هم به خود آسیب زده و هم فشار زیادی را به اطرافیان خود وارد می‌کنند. همچنین به این دلیل از حضور در جمع ها امتناع کرده و استرس و فشار زیادی را تحمل می‌کنند. وسواس چک کردن علاوه بر پیامدهای روانی مشکلات جسمانی زیادی را نیز برای افراد ایجاد می‌کند.

تشخیص وسواس چک کردن

برای شروع فرایند درمان اختلال وسواس وارسی کردن در ابتدا باید تشخیص دقیق در این مورد صورت گیرد. تشخیص این بیماری تنها توسط متخصص امکانپذیر است. روانشناس در ابتدا نشانه ها و سابقه بیماری را در فرد بررسی کرده و در قدم بعدی برای اطمینان از انجام تست ها و آزمایش هایی نیز کمک می‌گیرد.

اختلالات مرتبط با وسواس وارسی کردن

در بیشتر موارد ابتلا به اختلال وسواس وارسی کرده با بروز اختلالات دیگری نیز همراه است. در واقع وسواس وارسی کردن یا به این اختلالات ناشی شده و یا  به آنها منجر می‌شود. افسردگی، ابتلا به اختلالات خوردن، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال احتکار و یا حتی افکار خودکشی از این موارد هستند.

هدف وسواس چک کردن

از آنجایی که ابتلا به وسواس چک کردن از اضطراب افراد ناشی می‌شود آنها چک کردن تشریفاتی را به این دلیل انجام می‌دهند که استرس آنها را کاهش می‌دهد. این حالت برای آنها حالت اجبارگونه داشته که اگر آن را انجام ندهند و یا جلوی خود را بگیرند فشار زیادی به آنها وارد می‌شود.

راه های غلبه بر وسواس وارسی کردن

برای درمان وسواس وارسی کردن روش های مختلفی وجود دارد که به طور کلی در دسته بندی دو روش دارودرمانی و روان درمانی قرار می‌گیرند. افراد بهتر است از این دو روش در کنار یکدیگر استفاده کنند.

????روان درمانی

بهترین روش درمان وسواس چک و وارسی کردن را روانشناس و رواندرمانگر با توجه به شدت بیماری به شما ارائه می‌دهد. یکی از روش‌های مؤثر در این زمینه درمان شناختی رفتاری است که در آن به فرد آموزش داده می‌شود تا تمرکز خود را بر افکار وسواسی که به او حمله می‌کنند بگذارد و به جای تلاش برای انکار یا سرکوب، با آن‌ها مواجه شود و آگاهانه در مورد آن‌ها فکر کند.

فکر کردن هوشیارانه به افکاری که به طور ناخودآگاه در ذهن شما پرورش می‌یابند باعث می‌شود خود به خود از بین بروند البته این فرآیند به سادگی صورت نمی‌پذیرد و باعث بروز استرس در شما نیز می‌شود اما به مرور روانشناس به شما کمک می‌کند تا این احساس را از خود دور نگه دارید.

????دارو درمانی

جهت درمان وسواس وارسی کردن مانند دیگر اختلالات اضطرابی از داروهای مهارکننده باز جذب سروتونین استفاده می‌شود تا فرد بتواند همزمان با درمان اضطراب و روش‌های روان درمانی از آن‌ها استفاده کند و زمان کمتری برای پرداختن به رفتارهای وسواسی صرف کند. داروها تا حد زیادی اضطراب فرد را کاهش می‌دهند و با کاهش اضطراب علائم وسواسی نیز به میزان زیادی کم می‌شوند. سرترالین، فلوکستین و سیتالوپرام از جمله داروهای ضد اضطراب هستند.

گاه نیز پزشک تشخیص می‌دهد داروهای آرامبخش برای کاهش استرس تجویز کند. به یاد داشته‌باشید که داروها علائم را کاهش می‌دهند و به نظر مفید می‌آیند اما عوارض بی شماری به همراه دارند و برای مدت کوتاهی اثر می‌کنند، به همین دلیل توصیه می‌شود تا حد امکان از روش‌های غیر دارویی و روان درمانی زیر نظر مشاور و روانشناس متخصص در زمینه وسواس کمک بگیرید.

سخن پایانی

وسواس چک کردن یا وارسی کردن یکی از انواع وسواس بوده که تاثیرات زیادی بر سلامت روان و همچنین زندگی شخصی و حرفه ای فرد را دچار مشکلات زیادی می‌کند. از همین رو افراد باید در این مورد اطلاعات کافی را داشته و اقدامات لازم را انجام دهند. کمک گرفتن از مشاور و همچنین استفاده از روش های دارویی بسیار در این مورد موثر بوده و تا حد زیادی این بیماری را کنترل می‌کنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه وسواس وارسی کردن یا وسواس چک کردن می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول